In deze rubriek wordt verder ingegaan op de functies van verenigingen. Wanneer hebben verenigingen bestaansgrond? Wat zijn de kenmerken van verenigingen die goed functioneren? En hoe zit het nu precies met verenigingen als de AVVV of haar lidorganisaties? Waarin zijn zij als vereniging sterk of zwak?

De vier functies van verenigingen

Leden sluiten zich aan bij een vereniging omdat zij een belang hebben in wat die vereniging voor hen doet. Hoewel alle verenigingen verschillen ten aanzien van de doelgroep die zij vertegenwoordigen, vervullen ze voor hun leden een aantal functies dat bij iedere vereniging terugkeert.

Het aanbod naar leden: wat krijgt het individuele lid voor zijn/haar contributie?
Het gezamenlijk organiseren: wat kun je gezamenlijk, in plaats van ieder op zich, met minder energie organiseren?

De positionering: hoe gebruik je, je invloed om de positie van je leden te versterken?
De organisatie: wat heb je voor organisatie (infrastructuur) nodig om dit te bewerkstelligen?
Deze vier functies worden wel uitgebeeld als een propeller die iedere vereniging aandrijft. Bij goed functionerende verenigingen zijn alle functies van de propeller goed ontwikkeld.

De AVVV en haar lidorganisaties

Ook de AVVV en haar meer dan 50 lidorganisaties zijn verenigingen. De AVVV zou je een vereniging van verenigingen kunnen noemen, waarbij de aangesloten beroepsverenigingen (de lidorganisaties) de feitelijke leden zijn.

De beroepsverenigingen verenigen de individuele beroepsbeoefenaren die zich als lid hebben aangesloten. Een aantal beroepsverenigingen heeft een specifiek karakter. Dat wil zeggen dat hun leden bestaan uit beroepsbeoefenaren die werkzaam zijn op een specifiek deelterrein van de gezondheidszorg. Maar ook zijn er beroepsverenigingen bij de AVVV aangesloten die een generiek karakter hebben. Omdat zowel de AVVV als haar lidorganisaties verenigingen zijn, vervullen zij ook de vier functies van een vereniging.

Hoe functioneren de AVVV en haar lidorganisaties

Hoe vullen de AVVVV en haar lidorganisaties de vier belangrijkste functies in? Ook is aangegeven welke zaken op hoofdlijnen goed lopen (sterk) en waar nog knelpunten zitten (zwak).

1 Aanbod naar leden

De AVVV biedt een pakket van diensten aan haar leden. Dit aanbod bestaat onder andere uit vergaderfaciliteiten, ondersteuning bij ledenadministratie en onderhoud van websites. Ook informeert de AVVV haar lidorganisaties.

De lidorganisaties bieden ook diensten aan hun (individuele) leden. Dit aanbod wisselt per beroepsvereniging en bestaat onder andere uit informatie, deskundigheidsbevordering en soms een vorm van herregistratie.

Sterk: 55 beroepsverenigingen slagen er in om 55.000 verpleegkundigen en verzorgenden aan zich te binden. Bijna alle beroepsverenigingen van verpleegkundigen en verzorgenden zijn aangesloten bij de AVVV.
Zwak: Er zijn meer dan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden die zich nog niet beroepsinhoudelijk hebben georganiseerd.

2 Gezamenlijk organiseren

De AVVV organiseert een aantal zaken collectief die van belang zijn voor alle lidorganisaties en hun leden. Het gaat hierbij vooral om het ordenen van het beroep en de daarbij behorende opleidingen. Zo toetst de AVVV richtlijnen, ontwikkelt ze een algemeen systeem voor (her)registratie en een nieuwe beroepscode en zorgt ze er voor dat de beroepen en opleidingen goed op elkaar aansluiten. De AVVV doet dat in overleg met de brancheorganisaties van de zorgaanbieders, zoals de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en Arcares.

De lidorganisaties van de AVVV organiseren meestal specifieke zaken, zoals beroepsdeelprofielen, specifieke richtlijnen en eigen vormen van herregistratie. Sommige lidorganisaties houden zich bezig met het organiseren van beroepsinhoud die voor de gehele beroepsgroep van belang is, zoals ethische onderwerpen.

Sterk: Zowel de AVVV als haar lidorganisaties ontplooien veel activiteiten op het terrein van beroepsontwikkeling en kwaliteit.

Zwak: De activiteiten worden onderling nog onvoldoende afgestemd. Ook blijft de implementatie van kwaliteitsbeleid over de volle breedte achter.

3 Positionering

De AVVV is aanspreekpunt en spreekbuis namens de beroepsgroepen verpleging en verzorging. Zij probeert de positie van de beroepsgroepen te versterken, onder andere door invloed uit te oefenen op nieuwe beleidsontwikkeling en de wet – en regelgeving. Daarom onderhoudt de AVVV contacten met het ministerie, met de Tweede Kamer en met de grote stakeholders in het veld van de gezondheidszorg.
De lidorganisaties zijn spreekbuis en aanspreekpunt namens de beroepsbeoefenaren die bij hen zijn aangesloten. Een aantal van hen onderhoudt contacten met ministerie, Tweede Kamer en koepelorganisaties in de zorg.

Sterk: De AVVV heeft een duidelijke positie bij het ministerie, de Tweede Kamer en de grote koepelorganisaties in de zorg.

Zwak: De AVVV en de lidorganisaties stemmen strategische standpunten en contacten onderling onvoldoende af. Veel lidorganisaties onderhouden eigen lijntjes met stakeholders. Dit verbrokkelt de invloed van verpleegkundigen en verzorgenden op het landelijke beleid.

4 Organisatie

De AVVV kent een verenigingsorganisatie waarin de Algemene Ledenvergadering (ALV) de belangrijke besluiten neemt. Door middel van een platformstructuur geeft de AVVV op een evenwichtige manier aandacht aan zowel de verpleging als de verzorging. Voor de uitvoering van werkzaamheden heeft de AVVV een bureau met eigen bureaumedewerkers.

De lidorganisaties hebben ieder een eigen verenigingsstructuur met ledenvergaderingen. Ook hebben de lidorganisaties allen een eigen ledenadministratie. Afhankelijk van de professionalisering van de vereniging en het beschikbare budget werken de lidorganisaties met een mix van vrijwilligers en bureaumedewerkers.

Sterk: Lidorganisaties leveren door de inzet van een groot aantal gemotiveerde vrijwilligers een enorme prestatie ten aanzien van hun interne organisatie. Ook de AVVV heeft inmiddels een professioneel bureau.

Zwak: Er is een forse overlap in de organisatorische inspanningen van de AVVV en haar lidorganisaties